مثانه عصبی
مثانه عصبی
مثانه در هنگام تولد ظرفیتی برابر با 28-56 میلی لیتر بوده و سالیانه یک اونس بر ظرفیت آن اضافه می شود به طوری که گنجایش آن در بزرگسالان 500-700 میلی لیتر است . ساختمان آن از سه طبقه مخاطی ، عضلانی و ادوانتیس تشکیل شده است:
- لایه مخاطی آن از بافت ترانزیشنال ( غیر ترشحی ) تشکیل شده که در طول مجرای خلفی ادامه می یابد .
- لایه عضلانی که اکثر ضخامت جدار مثانه را شامل می شود و از دسته های نامنظم الیاف عضلات صاف به نام دترسور تشکیل شده است . که در حد گردن مثانه به صورت سه ردیف الیاف متمایز از یکدیگر در آمده اند که به ترتیب عبارتند از :
- طولی داخلی که تا رومونتانوم در مردان و تا انتهای مجرای ادرار در خانم ها امتداد دارد و انقباض آن موجب بازشدن گردن مثانه می شود .
- حلقوی میانی
- طولی خارجی
مثانه-عصبی
مثانه عصبی چیست ؟
زمانی گه فرد دچار علائمی نظیر تکرر ادرار و دفع ناگهانی ادرار شود به بیماری مثانه عصبی مبتلا شده است .
مجرای ادراری در خانم ها
مجرای ادرار در خانم ها به طول 4 سانتیمتر و قطر 6 میلی متر بوده و دارای مخاط ترانزیشنال است که به تدریج به مخاط اسکواموس غیر شاخی تبدیل شده است .
کنترل مثانه عصبی
دستگاه ادراری تحتانی شامل مجموعه ای از ارتباط های عصبی است که بر روی هم ، عمل ذخیره ادراری و دفع ادراری جریان ادراری را باعث می شود . عناصر اصلی عصبی که موجب چنین عملی می شود :
- قشر مغز
مرکز کنترل حرکات عضله مثانه در ناحیه خارجی و داخلی قسمت میانی لب فرونتال است که تاثیر آن مهار مثانه است .
- پیاز مغزی
به جز در مواقع ادرار کردن اختیاری که این قسمت خود نیز تحت کنترل قشر مغز است ، محل اصلی ارتباط راههای هرمی و خارجی هرمی بوده بنابراین نقش موثری بر تنظیم اسفنکتر خارجی و مثانه دارد .
- سمپاتتیک پشتی کمری
این سیستم با فعال کردن گیرنده های بتا در مثانه باعث شلی مثانه و یا تحریک گیرنده آلفا در مجرا باعث افزایش مقاومت مجرا می شود .
- نخاع ساکرال
که با تشکیل عصب پودندال و پاراسمپاتیک در ناحیه خارجی ارتباط دستگاه ادراری را با مراکز عصبی بالاتر برقرار می کند .
در هنگام تولد ، مثانه تحت کنترل مغز نیست و قطع ارتباط آن با مغز تغییر در عمل آن ندارد و در این مرحله انقباظات مثانه یه وسیله رفلکس های نخاعی صورت می گیرد ولی به تدریج این مسیرها فعال می شود . مثلا در خرگوش طی دو هفته ابتدای زندگی مثانه تحت کنترل دستگاه عصبی مرکزی قرار می گیرد .
تشخیص مثانه عصبی
- شرح حال
- معاینه فیزیکی ( عصبی )
که شامل معاینه حسی و حرکتی و معاینه قوس عصبی ساکرال می باشد .
- علائم آزمایشگاهی عمومی
در بیمار با مثانه عصبی ، آزمایش های زیر الزامی است :
- هموگلوبین و هماتوکریت
- شمارش گلبول سفید ، اوره و کراتین
- اوروگرافی وریدی : در این روش موارد زیر بررسی می شود :
- شکل مثانه : اصلی ترین رادیوگرافی در تشخیص نوع مثانه عصبی و تعیین میزان عوارض آن همین تست است .
- شکل مجرا
- ایزوتوپ اسکن
اورودینامیک نوار مثانه عصبی
اوروفلومتری : در این روش میزان ادرار خارج شده در واحد زمان (ثانیه) تعیین می شود که این مقدار در مردان 25-20 میلی لیتر در ثانیه و در خانم ها 25-30 میلی لیتر در ثانیه است . کاهش آن نشانه افزایش مقاومت مجرا یا کاهش قدرت انقباضی مثانه و افزایش آن نشانه هیپرتونیسیته عضله مثانه است . اگر جریان ادرار منقطع باشد نشانه اسپاسم اسفنکری و یا فشار عضلات شکمی به عنوان عامل ادرار کردن است .
در مورد انتخاب بیماران برای انجام تست آنچه مورد توافق عمومی است اینکه در تمامی بیمارانی که می خواهند تحت درمان های جراحی و تهاجمی قرار بگیرند علی رغم درمان های دارویی مکرر بهبود نداشته اند ، علائم بالینی پیچیده ای دارند و تشخیص مشخص نیست ، بهتر است اورودینامیک انجام گردد . در شرایط انسداد یا ضعف عضله مثانه ، زمان ادرار کردن طولانی ، جریان ادرار کم و منحنی شیب کم دارد .
سیستومتری
در این روش عناصر ذیل بررسی می گردد :
- حجم کلی مثانه
- فشار مثانه در حین پرشدن
- فشار مثانه در حین ادرار کردن
- وجود درک پر شدن مثانه
- توانایی در شروع ادرار و یا جلوگیری از آن
- تعیین حجم باقیمانده ادراری
مطالب مرتبط با این مقاله :
